กฎ-กติกา กีฬาพูลบิลเลียด ของ World Pool-Billiards Association (WPA)

---

9. พูล 10 ลูก

พูล 10 ลูก เป็นเกมที่ต้องมีการขานลูกและหลุม และเล่นโดยใช้ “ลูกเป้า” 10 ลูก ตั้งแต่ลูกหมายเลข 1 - 10 และ “ลูกคิวบอล” อีก 1 ลูก โดยผู้เล่นต้องเล่นเรียงจากลูกที่มีหมายเลขต่ำสุดขึ้นไป โดย “ลูกคิวบอล” จะต้องกระทบลูกที่มีหมายเลขบนโต๊ะต่ำที่สุดก่อนทุกครั้ง จึงจะเป็นการเล่นที่ไม่ผิดกติกา หากลูกหมายเลข 10 ถูกตบลงหลุมไปในไม้เปิด จะต้องนำกลับมาตั้งที่จุดใหม่ และผู้เล่นสามารถอยู่ใน “เที่ยวแทง” ต่อไปได้ ผู้เล่นสามารถขานลูกที่จะแทงได้เพียงครั้งละ 1 ลูกเท่านั้น ยกเว้นในไม้แทงเปิด ที่ไม่ต้องมีการขานลูก (ดู ข้อ 9.5 การขานลูกและการตบลูกลงหลุม)

9.1   การเสี่ยงทายเพื่อหาลำดับในการเล่น

ผู้เล่นที่ชนะการเสี่ยงทายในการ “ขึ้นชิ่ง” จะเป็นผู้เลือกว่าใครจะเป็นผู้แทงไม้เปิดก่อน (ดู ข้อ 1.2 การขึ้นชิ่งเพื่อจัดลำดับผู้เล่น) มาตรฐานของการเล่นทั่วไปคือ การเล่นแบบผลัดกันแทงเปิด

9.2   การตั้งลูก

นำ “ลูกเป้า” ทั้ง 10 ลูกมารวมกันเป็นรูปสามเหลี่ยมให้ติดกันให้แน่นที่สุด โดยมีลูกบนสุดอยู่บนจุด “Foot spot” แล้วให้ลูกหมายเลข 10 เป็นลูกที่อยู่ในตำแหน่งตรงกลางของกลุ่ม ส่วนลูกอื่นๆ ที่เหลือจัดอยู่ในกลุ่มโดยไม่จำเป็นต้องมีข้อกำหนดใดๆ ตามรูป
การตั้งลูกในการเปิดเกมของพูล 10 ลูก

9.3   การแทงไม้เปิด

การแทงเปิดจะต้องใช้กฏต่อไปนี้

1. เล่น “ลูกคิวบอล” จาก “ในมือ” หลัง “เส้นเมือง (Head String)”
2. ถ้าไม่มีลูกหนึ่งลูกใดลงหลุม จะต้องมีลูกกระทบชิ่งอย่างน้อย 4 ลูก จึงจะไม่เป็นลูกฟาล์ว

9.4   การแทงไม้ที่สองของเกม – การแทง Push Out

หากไม่มีการทำฟาล์วใดๆ เกิดขึ้นในไม้เปิด ผู้เล่นสามารถเลือกเล่น “Push Out” ได้โดยการแจ้งต่อ “ผู้ตัดสิน” ซึ่งจะทำให้กฏ ข้อ 6.2 การแทงผิดลูก และ 6.3 การแทงลูกไม่ถึงชิ่ง ไม่มีผลบังคับใช้ หากไม่มีการทำฟาล์วใดๆ เกิดขึ้น ผู้เล่นคนต่อไปสามารถเลือกที่จะเล่นเองหรือให้ผู้ที่แทง “Push Out” เล่นต่อไปก็ได้ หากลูกหมายเลข 10 ถูกตบลงหลุมไปในการแทง “Push Out” จะต้องนำกลับมาตั้งที่จุด “Foot Spot” โดยไม่มีการฟาล์วเกิดขึ้น

9.5   การขานลูกและการตบลูกลงหลุม

เมื่อใดที่ผู้เล่นต้องการจะ ตบลูกเป้า จะต้องมีการขานลูกและหลุมให้ “ผู้ตัดสิน” ทราบก่อนทุกครั้ง ยกเว้นเป็นลูกที่ชัดเจน ส่วนการที่ลูกจะไปกระทบชิ่งหรือไปโดนลูกอื่นหรือลงหลุมไปนั้น ถือว่าไม่เกี่ยวข้องกัน การขานลูกและหลุมนั้น จะต้องให้ “ผู้ตัดสิน” เห็นอย่างชัดเจนว่าลูกที่ต้องการได้เป็นไปตามที่ระบุ ดังนั้น หากมีการสับสนใดๆ เกิดขึ้น เช่น การแทงเบิ้ลเข้าชิ่ง การใช้บ๋อย หรือการใช้ลูกอื่นเข้าช่วยในการ “ตบลูก” ที่ต้องการลงหลุมนั้น ผู้เล่นควรแจ้งให้ทราบอย่างละเอียด รวมทั้งหลุมที่ต้องการตบลงไปด้วย หาก “ผู้ตัดสิน” หรือคู่แข่งขันไม่เข้าใจว่าผู้เล่นต้องการเล่นอย่างไร สามารถสอบถามอีกครั้งได้

9.6   การเล่นป้องกัน (Safety)

หลังจากไม้เปิด ผู้เล่นอาจเลือกเล่นลูกป้องกัน หรือลูก “safety” เมื่อใดก็ได้ ซึ่งจะทำให้ “เที่ยวแทง” ของผู้เล่นสิ้นสุดลงหลังการแทงในไม้ต่อไป โดยไม่คำนึงว่าลูกที่แทงไปจะลงหลุมหรือไม่ หาก “ลูกเป้า” ที่แทงลงหลุมไป ผู้เล่นคนต่อไปสามารถเลือกเล่นจากตำแหน่งที่ลูกยืนอยู่ หรือปฏิเสธการแทง โดยให้ผู้เล่นอีกฝ่ายแทงต่อไปได้ (ดู ข้อ 9.7 การตบลูกผิดลงหลุม ซึ่งมีผลบังคับใช้ในการเล่น “safety” ด้วย)

9.7   การตบลูกผิดลงหลุม

หากผู้เล่น “ตบลูกเป้าลงผิดหลุม” หรือไปกระทบลูกอื่นลงหลุมโดยไม่เจตนา “เที่ยวแทง” ของผู้เล่นจะยุติลง และผู้เล่นฝ่ายตรงข้ามสามารถเลือกเล่นต่อเองหรือโยนกลับให้ผู้เล่นคนแรกแทงต่อไปก็ได้

9.8   การเข้าเบรค

หากผู้เล่นตบลูกเป้า ลงหลุมถูกต้องตามที่ขานไว้ก่อนแทง (ยกเว้นลูก “Push Out” ดู ข้อ 9.4 การแทงไม้ที่สองของเกม – การแทง Push Out) “ลูกเป้า” ลูกอื่นที่ลงหลุมไปด้วย ถือว่าเป็นลูกที่ลงหลุม (ยกเว้นลูกหมายเลข 10) ดู ข้อ 9.9 การนำลูกกลับมาตั้ง และผู้เล่นสามารถแทงต่อไปได้ หากผู้เล่น “ตบลูก” หมายเลข 10 ลงไปตามที่ขานในไม้ใดก็ตาม (ยกเว้นลูก “Push Out”) ผู้เล่นจะชนะใน“เกม” นั้นทันที หากผู้เล่น “ตบลูก” ที่ขานไม่ลง หรือมีการทำฟาล์ว “เที่ยวแทง” จะสิ้นสุดลง และหากไม่มีการทำฟาล์วเกิดขึ้น ผู้เล่นคนต่อไปจะต้องเล่นลูกจากตำแหน่งที่ลูกหยุดบนโต๊ะต่อไป

9.9   การนำลูกกลับมาตั้ง

หากลูกหมายเลข 10 ถูกตบลงหลุมไปจากการทำฟาล์ว การแทง “Push Out” การแทงในไม้เปิด ลงผิดหลุม ตกจากโต๊ะ หรือลงไปโดยไม่ได้ขานไว้ก่อนก็ดี “ผู้ตัดสิน” จะต้องนำลูกหมายเลข 10 ขึ้นมาตั้งใหม่ (ดู ข้อ 1.4 การนำลูกกลับมาตั้ง) “ลูกเป้า” ลูกอื่นไม่ต้องนำกลับมาตั้ง

9.10   การทำฟาล์วทั่วไป

หากผู้เล่นทำฟาล์วที่เป็นการฟาล์วทั่วไป “เที่ยวแทง” จะยุติลง และผู้เล่นฝ่ายตรงข้ามได้เล่น “ลูกจากในมือ (Ball in Hand)” โดยสามารถวาง “ลูกคิวบอล” ที่ตำแหน่งใดก็ได้บนโต๊ะ (ดู ข้อ 1.5 การเล่นลูกในมือ) การทำฟาล์วทั่วไปของพูล 10 ลูกมีดังนี้

1. การเปลี่ยน “ลูกคิวบอล” หรือแทง “ลูกคิวบอล” ตกจากโต๊ะ (ดู ข้อ 6.1)
2. การแทงผิดลูก (ดู ข้อ 6.2) – “ลูกเป้า” ที่เล่นจะต้องเป็นลูกที่มีหมายเลขต่ำสุดบนโต๊ะเท่านั้น
3. การแทงลูกไม่ถึงชิ่ง (ดู ข้อ 6.3)
4. การแทงโดยเท้าทั้งสองไม่สัมผัสพื้น (ดู ข้อ 6.4)
5. การแทงลูกเป้าตกจากโต๊ะ (ดู ข้อ 6.5) – ลูกที่นำกลับมาตั้งมีลูกเดียวคือ ลูกหมายเลข 10
6. ลูกติด (ดู ข้อ 6.6)
7. การแทงโดน “ลูกคิวบอล” 2 ครั้ง (ดู ข้อ 6.7)
8. การแทงไม้ยาว (ดู ข้อ 6.8)
9. การแทงในขณะที่ลูกยังไม่หยุดนิ่ง (ดู ข้อ 6.9)
10. การวาง “ลูกคิวบอล” ผิดตำแหน่ง (ดู ข้อ 6.10)
11. การวางไม้คิวบนโต๊ะ (ดู ข้อ 6.12)
12. การแทงผิด “เที่ยวแทง” (ดู ข้อ 6.13)
13. การเล่นช้า (ดู ข้อ 6.15)

9.11   การทำฟาล์วขั้นรุนแรง

สำหรับการทำฟาล์วใน ข้อ 6.14 การทำฟาล์วติดต่อกัน 3 ครั้ง ผู้เล่นจะถูกปรับแพ้ใน “เกม” นั้น และ ข้อ 6.16 การกระทำอันไม่เป็นสุภาพบุรุษ “ผู้ตัดสิน” อาจลงโทษด้วยดุลยพินิจตามลักษณะของการทำฟาล์วนั้นๆ

9.12   การเล่นในจุดอับ

หากมีการเกิด “กรณีจุดอับ” ผู้เล่นที่เปิดเกมที่ผ่านมาเปิดเกมเล่นกันใหม่ (ดู ข้อ 1.12 การเล่นในจุดอับ)